Chương 1 Huyết Long Chủy Thủ

Đêm canh tư, ngày mồng 5 tiết Nguyên Đán năm Kỷ Dậu, chỉ trong thời gian ngắn, quân đội của Nguyễn Quang Huệ đã nhanh chóng diệt đồn Gián Khẩu, Nguyệt Quyết, Nhật Tảo, dụ hàng đồn Hà Hồi rồi đốc quân tiến đến đồn Ngọc Hồi. Lúc bấy giờ, viên tướng phương Bắc là Tôn Sĩ Nghị đang mải mê hưởng thụ những buổi yến tiệc đầu năm bỗng nhận tin dữ tên thái thú trấn thủ đồn Điền Châu thắt cổ tự sát. Đám cấp báo khác vội vã chạy vào với vẻ mặt kinh hoàng rằng quân Tây Sơn không rõ thần thánh phương nào, như "tướng ở trời rơi xuống, quân chui dưới đất lên", trong chốc lát nữa thôi sẽ tràn vào kinh thành. Cả triều đình cả kinh, cuộc vui nhanh chóng biến thành nơi than khóc. Tôn Sĩ Nghị lập tức điều binh ngăn chặn nhưng đã không còn kịp nữa.

Khí thế quân Tây Sơn đạt đến đỉnh cao nhất, toán quân triều đình với quân viện trợ vỡ trận, tán loạn cả lên. Tôn Sĩ Nghị đem quân, bí mật vượt cầu sông Nhị Hà, băng qua bên kia bờ toan tháo chạy về phương Bắc. Đám binh sĩ chen lấn, giày xéo nhau qua cầu, cảnh tượng thật không thể tin nổi. Vua Chiêu Thống cùng bà thái hậu và thái tử Lê Duy Tộ theo chân bọn Lê Quýnh, Trịnh Hiến, Nguyễn Quốc Đống vừa đến đầu cầu thì trong chớp mắt, cầu đã bị Tôn Sĩ Nghị chặt đứt dây mà rơi xuống. Không còn cách nào khác, vừa hay phát hiện một chiếc thuyền đánh cá gần đó, bọn hộ giá bèn cướp lấy, đưa vua, thái hậu cùng thái tử lên rồi lập tức chèo đi. Hoàng đệ Lê Duy Chỉ hộ tống phi tần và những người con còn lại của vua ra đến bến sông, cầu đã gãy, thuyền bè lại không có một chiếc, thây người chất đống mọi nơi. Lê Duy Chỉ đành dẫn họ đi đường bộ, nhanh chóng chạy lên phía tây.

Hai ngày hai đêm trôi qua, không thấy bóng dáng quân Tây Sơn đuổi theo, họ mừng thầm trong bụng. Cả vua cả tôi vẫn chưa được ăn uống gì, ai nấy đều mệt lả, may có người nhận ra thánh giá nên đã giết gà chiêu đãi. Người này mách rằng Tôn Sĩ Nghị đóng doanh gần đấy rồi chỉ đường cho vua tôi Chiêu Thống.

Nhớ lại việc Tôn Sĩ Nghị cắt dây cầu hai ngày trước, Vua Chiêu Thống thất kinh, vừa tức giận muốn tra khảo hắn cớ sao cắt dây cầu, vừa lo tính mạng an nguy của thái hậu và thái tử nên cắn răng, nuốt phẫn uất vào trong mà thầm mong những người còn lại bình an. Tuy nhiên, trông thấy vua, Tôn Sĩ Nghị tỏ ra hổ thẹn, nghĩ nếu như hắn không chủ quan thì có lẽ sự tình đã có biến chuyển khác. Mặc khác, hắn lại thêm phần xấu hổ khi đã đưa quân bỏ chạy trước nhất, chẳng khác nào kẻ hèn hạ tham sống sợ chết.

Sâu trong khu rừng bỗng dưng có tiếng động lạ, vua liền kéo thái tử ra sau mình. Lê Quýnh, Trịnh Hiến tuốt gươm, chắn trước vua và thái hậu, sẵn sàng nghênh chiến trong khi bọn Tôn Sĩ Nghị vội cuốn gói chuẩn bị bỏ chạy. Từ trong rừng, Lê Duy Chỉ nhận ra vua, y cả mừng lên tiếng trước vì sợ bọn Lê Trịnh sẽ chém chết mình nếu đột ngột nhào ra. Cả nhà vua đoàn tụ trong nước mắt. Chưa vui vẻ được bao lâu, nhị hoàng tử bệnh tình bỗng trở nặng khiến vua lo lắng không yên.

Nguyễn Thị Kim, hoàng phi được sủng ái nhất và cũng là mẹ sinh của hoàng tử nước mắt ngắn dài mà rằng:

- Duy Nhưng của chúng ta trời sinh ốm yếu, vốn đang mắc chứng phong hàn lại gặp phải họa giặc giã mà chịu khổ trong hai ngày đêm. Không thuốc thang, lương thực, thằng bé...

Vua nhìn con mà lòng như bị xé nát:

- Đường xá gian truân, nàng và con đã chịu vất vả.

Người giết gà vừa nãy hớt hãi báo lên quân Tây Sơn không biết ở đâu lại đuổi gần đến nơi này. Cả bọn cuống cuồng gom đồ định tháo chạy. Tôn Sĩ Nghị lần này không còn tự cứu lấy bản thân nữa, quay sang vua Chiêu Thống mà giục mau lẹ.

Bà Kim như ngồi trên đống lửa, giọng nói hoảng sợ:

- Bệ hạ... Duy Nhưng của chúng ta thì sao? Thằng bé e sẽ không thể... không thể... không thể chịu nổi.

Bà Kim toan nói không thể qua khỏi nhưng lại không sẵn sàng chấp nhận con bà sẽ chết nên đã kịp rút lại. Lê Duy Chỉ thương xót cho hoàng tử trẻ, cũng nói:

- Thái tử lớn hơn nhị hoàng tử nhưng vì là trẻ con nên cậu đã trông không còn sức lực. Huống hồ hoàng tử tuổi nhỏ, lại mang bệnh trông người, nếu tiếp tục đi há chẳng phải đưa cậu ấy vào bước đường cùng sao?

Nghe Lê Duy Chỉ nhắc đến thái tử, bà Kim liền nhìn sang đứa trẻ đang ngủ say trong lòng thái hậu. Thái tử Lê Duy Tộ là người con trưởng của vua và bà, từ lúc nhị hoàng tử mắc bệnh, bà chỉ chuyên tâm chăm lo cho người con này mà chưa từng ghé thăm thái tử. Nay thấy con phải chịu cảnh khắc nghiệt, lòng bà không khỏi đau thương.

Biết vua khó xử, nhưng vì đại cuộc, bà Kim chấp nhận ở lại cùng nhị hoàng tử, bà nói:

- Thiếp biết bệ hạ canh cánh không yên. Thế giặc hùng mạnh, trong chốc lát sẽ kéo đến đây. Nếu đưa con theo, thiếp không đành, để con ở lại bệ hạ không nỡ. Không ra quyết định nhanh, không chỉ tính mệnh con mà cả mọi người ở đây đều rơi vào tay giặc. Thiếp nguyện ở lại cùng con, phó thác mệnh trời.

Vua Chiêu Thống tuôn trào nước mắt, không ngờ số phận lại khắc nghiệt như vậy, tự hỏi kiếp trước đã gây ra nghiệp gì mà giờ đây trời đất không giúp thì thôi, lại đẩy gia đình ngài vào tình cảnh thống khổ thế này. Vua gào lên tiếng thê lương, uất hận trừng mắt với trời cao, răng môi mím chặt nhau đến bật cả máu tươi.

Bà Kim đến bên thái tử, hôn nhẹ lên con không nỡ rời xa. Bà lạy thái hậu ba lạy rồi nói với anh trai là Nguyễn Quốc Đống:

- Nay tôi không rõ sống chết thế nào, phiền ông chiếu cố cho đức vua, thái hậu và người con này được yên lành đặng sau tôi có nhắm mắt cũng được yên lòng.

Nguyễn Quốc Đống mếu máo gật đầu. Lê Duy Chỉ xung phong ở lại hộ tống hoàng phi cùng hoàng tử nhỏ nhưng bị người anh thứ là Lê Duy Tà bác bỏ:

- Cậu đi ròng rã hai ngày trời đã mệt nhoài, liệu còn sức để bảo vệ mẹ con họ sao? – Rồi quay sang nói với vua – Hoàng huynh, đệ sẽ cố gắng hết sức dù có phải bỏ mạng chăng nữa cũng nguyện để hoàng phi và cốt nhục của người được bình an.

Vị hoàng thân khác là Lê Duy Đản nghe vậy cũng tâu:

- Duy Tà hãy còn trẻ, Duy Đản tôi lại giỏi võ nghệ, tôi nguyện được bảo vệ hoàng phi và hoàng tử.

Vua tôi ai ai cũng đều cảm động. Bà Kim quỳ lạy vua ba lạy, nước mắt vẫn chứa chan. Vua lấy ra thanh chủy thủ nạm ngọc đưa cho bà và bảo:

- Đây là tín vật trước kia phụ thân cho ta trước lúc lâm chung, nay ta trao lại cho Duy Nhưng. Duy Nhưng mạng lớn, nó sẽ qua khỏi kiếp nạn này, khi đó, hãy nói cho nó biết kẻ nào đã hại nhà ta lâm vào cảnh khốn cùng.

Sau, lại nói với bọn Duy Đản, Duy Tà:

- Hai ngươi hãy làm tròn trọng trách của mình. Nước mất là lỗi của bậc quân chủ, thê khốn là lỗi của phu quân, con không nơi nương tựa là lỗi của đấng sinh thành. Trẫm vừa là quân chủ, vừa là phu quân và vừa là một người cha, quả là một trò cười cho thiên hạ. Trẫm chết không gì đáng tiếc, chỉ hận các ngươi vì trẫm mà ra đi.

Cả hai vội quỳ rạp dưới chân vua, khóc lóc ỉ ôi. Chợt có biến động, từ xa đã thấy đội quân Tây Sơn cầm đuốc đỏ rực cả trời chạy như bay về phía họ. Tình thế cấp bách, bên này, những tướng lĩnh trung thành đưa vua, thái hậu, thái tử theo chân Tôn Sĩ Nghị tháo chạy. Bên phía Duy Đản, Duy Tà trong chớp mắt cũng đã đưa mẹ con bà Kim rời khỏi.

Ròng rã suốt bốn, năm ngày trời, với chút lương thực ít ỏi đã dành hết cho vị hoàng tử yếu ớt, bà Kim và hai người hoàng thân mang cái bụng rỗng tìm vài nhà dân xin thức ăn. Làng mạc giờ chỉ còn đống hoang tàn, dân chúng đói khổ lầm than. Quan binh lại phát lệnh truy nã hàng chục người tôn thất trong đó có Duy Đản và Duy Tà.

Bốn người họ ẩn náu trong ngôi nhà xiêu vẹo của một lão dân trung thành với triều Lê bại vong. Nhà lão có thêm bốn miệng ăn nữa, chen chúc nhau mà nằm trên phản nhỏ. May mắn thay, lão nhân này sành y thuật, xưa kia vốn là ngự y của đức Hiển Tông Vĩnh hoàng đế nhưng vì loạn tranh chấp, cố thái tử Lê Duy Vĩ bị chúa Trịnh hại chết, lão cũng bị khép tội thông đồng với thái tử mà bị đánh gãy hai chân rồi tước phẩm trật đuổi về quê. Hay được vị hoàng tử nhỏ này là nội tôn của cố thái tử, lão nhân dùng những kiến thức y khoa của bản thân, quyết tâm chữa trị dứt bệnh cho cậu bé.

- Không hay rồi! Có kẻ tham phú đã báo lên quan binh, tiết lộ nhà ông chứa tội phạm nên chúng đang đến bắt đấy. Ông liệu thu xếp bằng không cả nhà mất đầu như chơi!

Một người hàng xóm lật đật sang báo tin. Vì không muốn liên lụy đến người vô tội, Lê Duy Tà vội đưa hai mẹ con ra cửa sau hòng chạy thoát. Lê Duy Đản mặc nhiên ở lại khiến Duy Tà hoảng hốt:

- Ông điên rồi! Còn ở đó làm gì, mau chạy thôi.

Lê Duy Đản vẫn thản nhiên, chỉ vào gia đình lão nhân, nhìn Duy Tà mà cười:

- Đi hay không đi số phận của họ có khác nhau sao? Cũng sẽ chết dưới những lưỡi đao vô tình ấy. Chi bằng ngươi đi đi, ta ở đây nghĩ cách đối phó, cũng là kéo dài cho ngươi thời gian. Hãy xem như ta phó thác trách nhiệm của ta lên ngươi.

Đoạn, Lê Duy Đản xô cả hai người ra ngoài, đóng chặt cửa sau lại, ngồi im trên phản, nhắm mắt ôm chặt thanh đoản kiếm.

Quan binh cuối cùng cũng đến, một đạp dứt khoát làm văng lão nhân gầy còm ra xa. Một giọng nói trầm nhưng lại chứa đầy bãn lĩnh, thanh âm vang xa như giọng của hùm hổ một phương rằng:

- Ở đây ai là kẻ bị truy nã?

Lê Duy Đản vẫn bất động. Đám quan binh đoán được người ngồi trên tấm phản ắt là kẻ bị truy nã nên xông đến bắt. Chủ nhân của giọng nói ấy là một người đàn ông mày rậm, mắt to, mặt vuông chữ điền trông dữ tợn. Dường như y là tướng lĩnh của đám lằng nhằng kia, thấy không có lệnh của mình mà quân tự ý hành động bèn quát:

- Chúng bây chán sống rồi à?

Toán binh ngạc nhiên chững lại, y quay sang Duy Đản, thấy ánh mắt khinh thường đang nhìn y, bụng thầm khen ý chí kiên cường:

- Đường chết đến nơi vẫn còn ra oai.

Lê Duy Đản cười khẩy, ra hiệu ngầm cho cả nhà lão nhân dồn phía sau. Thân từng bước đứng chắn trước họ. Khi thấy Duy Đản nhúc nhích, bọn lính cầm đao dí vào y. Người tướng nhà Tây Sơn liền hiểu ý, nói:

- Ngươi đúng là có cốt cách một tôn thất, đến giờ chết cũng biết bảo vệ dân. Nhưng ngươi không biết sao? Chính ngươi đã hại họ vào chỗ chết, nếu ngươi không đến đây thì đã không liên lụy họ.

Lê Duy Đản từ từ tuốt gươm, chĩa thẳng về hướng người kia, tâm không chút động mà rằng:

- Ta đã định nếu chúng bây tha cho họ con đường sống thì Lê Duy Đản này sẽ ngoan ngoãn nộp mạng. Nhưng xem ra, không quyết sống mái một phen không phải dòng máu họ Lê ta.

Nói rồi, Lê Duy Đản hét lớn bảo gia đình lão nhân chạy theo đường cửa phía sau, một mình một ngựa chém giết bọn binh lính. Lê Duy Đản vừa đánh vừa chạy, tìm thấy cái lu nước rỗng, y nhảy vào chờ động tĩnh. Toán binh dáo dát tìm mọi ngóc ngách thôn xóm. Kẻ báo tin bọn Duy Đản cho tướng Tây Sơn mò tới, hắn mặt dày đòi tiền thưởng.

Người tướng buông tiếng cười lạnh:

- Tiền thì có nhưng chỉ là một nửa.

Kẻ đó bực tức:

- Lừa tôi sao? Công tôi báo tin cho ông, ông lật lọng à?

Đám lính nghe thằng dân quèn mắng tướng, chúng dữ tợn sấn lên làm kẻ đó hoảng sợ mà dịu đi nhiều phần:

- Đại tướng quân à... hạ dân nhà cửa tan nát, muốn có chút vốn sang xứ khác làm ăn... thì... thì đại tướng quân đưa bao nhiêu... hạ dân cũng vui vẻ mà nhận.

Người tướng cười ha hả vẻ khoái chí:

- Ta sẽ không thất hứa. Đây là một nửa tiền cho ngươi, nửa tiền còn lại ta muốn ngươi làm một việc nữa rồi sẽ trao lại.

Kẻ đó bỗng trở nên sáng rỡ:

- Được được! Chỉ cần lời đại tướng quân nói, dù có lên rừng xuống biển sâu, hạ dân cũng làm được!

Người tướng lại rằng:

- Ngươi chắc không?

Chỉ cần kẻ đó vừa gật đầu, trong cái chớp mắt, người ta chỉ thấy dòng máu tươi chảy thành suối từ cuống họng hắn. Lê Duy Đản núp trong lu, nhờ có cái lỗ nhỏ mà chứng kiến tất cả, bụm miệng ngăn tiếng kêu thoát ra. Hắn ta quả thật ra tay rất tàn độc. Kẻ dân đen đó chết mà vẫn không hay tại sao mình chết, bị đâm nhưng không cảm giác đau đớn gì. Hồn ma của y hẳn chắc vẫn không rõ cớ sao sau cái gật đầu đó lại thấy bản thân nằm dưới đất với thanh đao cắm sâu vào cổ.

- Ta bình sinh căm ghét kẻ bội tín, vì vinh bán đứng người chung quanh. Chung thôn xóm với nhau, tối lửa tắt đèn lại quay ra chỉ điểm hại nhà người ta vào ngõ cụt. Người như vậy, giữ trên đời e sẽ gây đại họa.

Lê Duy Đản nghe nói cũng có lý, tuy tên tướng ấy thoạt nhìn trông tàn bạo nhưng vẫn biết đạo lý đúng sai. Bỗng dưng, thanh kiếm của Duy Đản chợt động vào thành lu tạo ra tiếng động làm người tướng kia sinh nghi. Một tên binh sĩ xung phong mở nắp lu thì bị một nhát nhanh gọn cắt đứt động mạch tắt thở ngay tức thì.

Lê Duy Đản oai phong đứng dậy, nhảy ra khỏi lu, vác kiếm trên vai, miệng không quên nở nụ cười.

- Trước sau gì cũng chết, chi bằng chết trong thủ pháp của ngươi ta cũng mãn nguyện. Nào, lên đi!

Người tướng cởi áo choàng, dùng thanh đao của tên lính bên cạnh mà nói:

- Đao của ta dính máu kẻ bần tiện, ta không muốn máu ngươi hòa chung với máu của thứ dơ bẩn đó.

Đám binh sĩ được lệnh không được tự ý xông lên. Lê Duy Đản và tướng nhà Tây Sơn tỉ thí với nhau, cả hai ngang tài ngang sức, dần thấm mệt. Đột nhiên từ đâu, Lê Duy Tà vồ tới chém một nhát lên bã vai của viên tướng, quân sĩ thấy thống soái gặp nạn nên kháng lệnh xông lên.

Lê Duy Đản thấy Duy Tà thì mừng lắm nhưng lại nhanh chóng trở nên lo lắng:

- Họ đâu?

Lê Duy Tà không trả lời mà hăng say chém giết. Căm tức vì bị đánh lén sau lưng, viên tướng lĩnh một đao lao vào Duy Tà. Lê Duy Đản thấy y tình thế nguy hiểm nhưng vẫn không ứng cứu kịp thời, đao đã đâm xuyên qua ổ bụng y. Tên tướng rút đao ra, toan đâm tiếp thì Duy Đản nhanh tay đã cõng Duy Tà chạy đến chiếc xe gần đó, thúc ngựa bỏ chạy. Viên tướng hạ lệnh đuổi theo.

Chiếc xe hỏng đi được một đoạn đã rời bánh khiến người lẫn ngựa ngã nhào. Duy Tà thoi thóp cố gắng giành giật những hơi thở cuối cùng:

- Tôi... tôi đã đưa họ... tôi nói họ về trấn Kinh Bắc... nơi quê nhà của hoàng phi...

Duy Đản lắc đầu liên tục:

- Ngươi thật ngu ngốc! Tại sao quay lại hả? Cố chút nữa thôi, ráng lên, ta sẽ đưa ngươi đi chữa trị. Ngươi sẽ sống mà...

Duy Tà cười xòa, tiếng nói dần trở thành tiếng thều thào:

- Tôi... Tôi không có sức khỏe như ông... Tôi võ nghệ cũng không bằng... Lần này... vất vả cho ông... Hãy... hãy thay phần tôi... chăm sóc cho hoàng phi... và... và hoàng tử... thật... chu đáo...

Duy Đản tay run run đưa lên mũi Duy Tà, y thống khổ mà rú lên tiếng đau thương. Quân binh dần đuổi đến, không còn thời gian, Duy Đản cắn răng nhìn Duy Tà lần cuối rồi quay người chạy đi. Thân xác vị hoàng thân trẻ tuổi một lòng trung với triều đại bại vong, hi sinh cứu lấy hi vọng cuối cùng của hoàng thất nằm trơ trọi giữa đồng hiu cô quạnh.

Thương tiếc thay...