Chương 4 Sơn Hải Kinh

Giải Trãi

Thân hình to lớn như trâu, Tiểu giả như dê, tướng mạo đại khái tương tự Kỳ Lân, toàn thân dài nồng đậm, ngăm đen lông.

Hai mắt sáng ngời có thần, trên trán có một cái sừng, tục truyền sừng gãy thì chết ngay lập tức,

Đôi khi được kể là có hai cánh dài, nhưng đa số không có cánh. Nắm trí tuệ rất cao, có thể nghe hiểu tiếng người, nó trợn tròn đôi mắt, có thể biện thị cho sự chính trực , có thể biết và phân biệt thiện ác Trung Gian, phát hiện gian tà,

Ngoài Thấy ai đánh nhau thì nó húc kẻ làm trái, nghe người cãi nhau thì nó cắn bên bất chính. Nó còn có tên khác là Giải Trĩ . Vì tính cương trực của mình nên nên nhà Hán bắt chước cái ý ấy mà gọi mũ các quan là mũ Giải Trĩ Quan.

Cửu Dư

Tựa như con thỏ mà mỏ chim, mắt cú mèo mà đuôi rắn, thấy người thì giả chết. Các nhà khí tượng cổ đại cho rằng Cửu Dư xuất hiện là dấu hiệu nông trại có châu chấu hại mùa. Cửu Dư có nguyên hình ở trong thực tại, còn được gọi là “Khải thử”, bởi vì cơ thể và hình dạng của nó giống như là một con chuột lớn khoác áo giáp. Cái vỏ trên người Cửu Dư được tạo thành bởi rất nhiều mảnh xương nhỏ, trên mỗi mảnh xương mọc ra một lớp chất sừng, vô cùng cứng rắn. Cho nên, bộ vỏ này đã trở thành vũ khí phòng thân tốt nhất của nó. Có Ghi chép : “Đây loài thú, dạng nó như con thỏ mà mỏ chim, mắt cú mèo mà đuôi rắn, thấy người thì ngủ, tên là Cửu Dư 犰狳, tiếng nó tự kêu tên mình, thấy thì châu chấu hại mùa.”

Thiên Cẩu

Ở trong truyền thuyết Trung Quốc, hiện tượng nguyệt thực được gọi là “Thiên Cẩu ăn mặt trăng”, mọi người hoang mang lo sợ khua chiêng gõ trống bắn pháo để xua đuổi Thiên Cẩu. Loài động vật giống con cáo mà đầu trắng này rất có thể là một loài động vật có vú cổ đại nào đó, đã từng thật sự tồn tại qua.

Thiên Cẩu của Trung Quốc xuất hiện sớm nhất từ trong 《Sơn Hải Kinh · Tây Sơn Kinh》: “Lại hướng tây 300 dặm là Âm Sơn 陰山. Dòng sông Trọc Dục 濁浴 đi ra, rồi chảy về hướng nam trút vào đầm Phiền 蕃, trong nước nhiều sò vằn. Có loài thú, dạng nó như con cáo mà đầu trắng, tên là Thiên Cẩu, tiếng nó như tiếng “ríu ríu”, có thể ngăn điềm dữ.”

Nhân Mã (Không phải cái con nửa người nửa ngựa trong thần thoại hy lạp nhé)*

“Nhân Mã” thật ra là một loài cá rất thần kỳ. “Nhân Mã” cũng được gọi là “Mã Nhân”, toàn thân được bao phủ bởi mảng lớn vảy, trông rất giống cá chép thế nhưng thân hình lớn hơn. Tuy rằng cơ thể là cá, nhưng khuôn mặt lại rất giống ngũ quan của con người.

Bản ghi chép sớm nhất của Nhân Mã được trích từ 《Cổ Kim Chú · Ngư Trùng》 của Thôi Báo triều đại nhà Tấn: “Nhân Mã, có vảy giáp, như cá chép lớn, nhưng tay chân tai mắt mũi không khác gì con người. Thấy người một lúc lâu mới vào trong nước.”

Nhân Xà

Nhân Xà là một loài dị thú có tay người chân người, nhưng lại là thân rắn đầu rắn. Nhân Xà có chiều cao bảy thước, toàn thân màu xanh sẫm, bởi vì có chân tay, có thể đi đứng thẳng. Nhân xà ưa thích quần cư, cũng ưa thích lập bầy ra ngoài kiếm ăn.

Nhân Xà ăn thịt người, bình thường Nhân Xà gặp phải con người sẽ cười to trước, sau đó mới nhanh chóng ăn tươi nuốt sống sạch sẽ. Thế nhưng tốc độ đi của Nhân Xà vô cùng chậm chạp, nếu như con người gặp phải Nhân Xà cười với mình, lập tức quay đầu chạy, Nhân Xà cũng không đuổi kịp con người.

Bản ghi chép về Nhân Xà có thể thấy trong 《Xà Phổ》 mà Trần Nguyên Long triều Thanh viết: “Nhân Xà , dài bảy thước, màu sắc như mực. Đầu rắn, đuôi rắn, thân rắn, đuôi dài khoảng một thước, mà tay người chân người, dài ba thước. Đi đứng như người, ra ngoài thì tập hợp theo bầy, thấy người thì cười cợt, cười chút thôi liền cắn. Nhưng đi rất chậm, nghe nó cười thì chạy ngay mới có thể thoát.”

Cửu Nhĩ Khuyển

Chó săn trong truyền thuyết, có chín lỗ tai. Có thể đoán trước được tình huống thu hoạch của thợ săn trong mỗi lần đi săn. Nếu như lỗ tai của Cửu Nhĩ Khuyển nhúc nhích, thì nói rõ lần này thợ săn ra ngoài sẽ có thu hoạch tốt.

Điển tích của Cửu Nhĩ Khuyển được trích từ 《Quảng Đông Tân Ngữ · Thần Ngữ · Lôi Thần》 của Khuất Đại Quân Triều đai nhà Thanh Trung quốc : “Thời Trần, có Trần Hồng là người Lôi Châu không con, nghề nghiệp là săn bắt, nhà có Cửu Nhĩ Khuyển, rất linh. Hễ sắp đi săn, tai chó dự đoán, một tai nhúc nhích thì săn được một con, nhiều thì nhúc nhích ba bốn tai, ít thì một hai tai. Một lần đi săn, mà chín tai đều nhúc nhích, Hồng mừng lớn, cho rằng nhất định sẽ được nhiều thú, một khu có bụi gai, Cửu Nhĩ Khuyển quay chung quanh không đi. Lạ thay, có một trứng lớn, đường kính một thước, mang trở về, giông tố mãnh liệt. Trứng nở, chính là một nam tử, tay có chữ, trái viết Lô, phải viết Châu.”

Cửu Vĩ Xà

Dị xà trong truyền thuyết, hình thể to lớn, cơ thể có vảy giáp bao phủ, có chín cái đuôi, mỗi một đuôi đều có một cái lổ nhỏ, có khả năng bắn ra vô số đạn không khí, bị bắn trúng không chết cũng tàn phế.

Truyền thuyết Cửu Vĩ Xà từng được ghi chép trong 《Tục Tử Bất Ngữ · Cửu Vĩ Xà》do Viên Mai triều Thanh viết: “Có kẻ tên Mao Bát , thời trẻ từng buôn giấy vào Giang Tây.

Tới một xưởng giấy tại trong núi sâu, người tại xưởng liền dặn nếu muốn lưu lại xưởng qua đêm cũng được, nhưng phải chốt cửa, dè chừng không nên đi nơi khác, vì trong núi nhiều dị vật, không chỉ có hổ sói, một tối trăng rất sáng, Mao không ngủ được, muốn mở cửa ra ngoài ngắm trăng, co ro bốn lần, ỷ vào võ dũng vẫn còn có thể chịu đựng được, bèn mở cửa ra ngoài. Đi chưa được mấy chục bước, chợt thấy bầy khỉ mấy chục con, khóc lóc chạy đến, chọn một cây lớn leo lên, Mao cũng nhìn lén từ xa. Không bao lâu liền trông thấy một con rắn, từ trong rừng đi ra, cơ thể như cột vòm, hai mắt sáng quắc, bộ da đều như vẩy cá mà cứng, từ eo trở xuống có chín đuôi, kéo nhau mà đi, có tiếng như thiết giáp. Song đến dưới cây, nó bèn dựng đuôi, xoay tròn thành điệu múa. Mỗi đuôi có một lỗ nhỏ, bên trong lỗ tiết ra nước dãi như đạn bắn lên cây. Bên trong bầy khỉ, có con kêu gào rơi xuống đất, bụng nứt ra mà chết. Bèn từ từ ăn ba con khỉ, kéo đuôi mà đi. Mao sợ, quay về, tất nhiên là đêm tối không dám ra ngoài.”

Tam Giác Thú

Tam Giác Thú đại biểu cho sự may mắn, các đế vương gia thời cổ đại thường hay vẽ hình tượng Tam Giác Thú lên cờ xí dùng cho hoạt động lễ nghi. Nếu như một người nào đó từ nhỏ có khí chất đế vương, cũng có khả năng sẽ hấp dẫn Tam Giác Thú. Trên đầu Tam Giác Thú mọc ba cái sừng, trên chân có ngọn lửa, bộ lông có màu xanh lục.

Tam Giác Thú là dã thú đại biểu cho sự may mắn trong truyền thuyết, Từng có ghi chép về bề ngoài của Tam Giác Thú: “Cờ Tam Giác Thú, bản chất màu đỏ, chân có ngọn lửa đỏ, vẽ thú, đầu giống như Bạch Trạch (Hoặc một con ngựa), lông xanh lục, ba sừng, bản chất màu xanh đen, bụng trắng, phần đuôi màu xanh lục.”

Đan Ngư

Thần ngư trong truyền thuyết, khắp toàn thân từ trên xuống dưới được bao bọc bởi ánh hào quang chói mắt, nghe nói bôi máu của Đan Ngư lên chân có thể đi đứng được ở trên mặt nước. Truyền thuyết Đan Ngư bắt đầu sớm nhất ở Bắc Nguỵ, là vật điềm lành. Truyền thuyết kể rằng nhìn thấy Đan Ngư thì sẽ gặp chuyện tốt, thế nhưng xác suất nhìn thấy thần ngư lại là nhỏ càng thêm nhỏ.

Trong 《Thủy kinh chú · Đan thủy》 của Lệ Đạo Nguyên thời Bắc Ngụy có miêu tả Đan Ngư: “Sông Đan Thủy sinh ra Đan Ngư. Trước Hạ Chí mười ngày, chờ đợi ở Sông Đan Thủy vào ban đêm, cá bơi lội bên hông, trên vầng sáng đỏ chiếu sáng như lửa. Lấy lưới đánh bắt, cắt máu nó để bôi chân, có thể đi bộ trên nước. Cư trú lâu dài ở vùng nước sâu

Bạch Viên

Bạch Viên là một loài dị thú có ngoại hình rất giống con khỉ, tay chân rất dài, giỏi leo trèo, tiếng kêu cực kỳ thê thảm. Bạch Viên ở cổ đại được cho là khỉ đã trải qua nhiều năm phát triển biến hoá mà thành, tượng trưng trường thọ nhiều phúc. Từng có ghi chép: “Hầu thọ tám trăm bách biến thành Viên , thọ năm trăm biến thành Quặc .” Trong 《Bản thảo cương mục》 của Lý Thời Trân cũng có nói: “Viên sinh ở núi sâu Xuyên Quảng, cánh tay rất dài, có thể dẫn khí, do đó thọ lâu.”

Bạch Viên có thần lực và tiếng gào thét không gì sánh bằng.

Lộc Thục

Lộc Thục là một loài thần thú cổ đại, dáng vẻ giống như ngựa, đầu màu trắng, đuôi màu đỏ, thân mình đầy vằn hổ, kêu lên giống như con người đang hát. Truyền thuyết kể rằng mặc da lông của Lộc Thục ở trên người mình thì có thể khiến cho con cháu gia tộc hưng thịnh, ở thời Sùng Trinh nhà Minh, trên phố loan truyền rằng có người từng thấy qua Lộc Thục.

Ở trong《Đồ tán》 của Quách Phác có nói: “Thú Lộc Thục, bản chất ngựa vằn hổ. Ngẩng đầu kêu dài, duỗi chân nhảy chồm. Mặc da lông của nó, con cháu nhiều như mây.”

Lộc Thục trích từ 《Sơn Hải Kinh · Nam Sơn Kinh》: “Núi Nữu Dương, có loài thú, dạng nó như con ngựa mà đầu trắng, vằn nó như con hổ mà đuôi màu đỏ, tiếng kêu như tiếng hát, tên nó là Lộc Thục , mang vào thì hòa hợp con cháu.”

Toàn Quy

Toàn Quy là một loại dị thú đầu chim, cơ thể giống rùa đen, đuôi giống rắn độc. Âm thanh khi Toàn Quy kêu lên rất giống tiếng gõ vào gỗ, người ta mang theo Toàn Quy ở trên người, có thể ngăn cản ù tai, tăng cường thính lực, còn có thể trị vết chai chân.

Trong 《Thập Di Ký》 có ghi chép khi Đại Vũ trị thủy “Hoàng Long kéo đuôi ở trước, Huyền Quy vác bùn đen ở sau”. “Huyền Quy” được nhắc tới trong 《Thập Di Ký》 chính là con Toàn Quy đầu chim thân rùa đuôi rắn này, kể rằng khi Toàn Quy ở triều nhà Hạ từng cùng Hoàng Long hiệp trợ Đại Vũ sửa trị lũ lụt.

Toàn Quy trích từ 《Sơn Hải Kinh · Nam Sơn Kinh》: “Núi Nữu Dương , có dòng nước lạ chảy ra, mà chảy về đông trút vào nước sông Hiến Dực trong nước nhiều loài cá rùa đen tuyền, dạng nó như con rùa mà đầu chim đuôi rắn ‘Hủy’ (một loại rắn độc), tên nó là Toàn Quy, tiếng của nó như gõ vào cây, mang vào thì không điếc, có thể dùng làm bệ nền.”

Lục

Lục, là một loài quái ngư ở giữa ranh giới sinh tử trong Sơn Hải Kinh. Trong truyền thuyết Lục có bốn loại hình thái:

Đầu trâu thân cá, đuôi rắn có cánh;

*Đầu thú thân cá móng trâu, đuôi rắn có cánh; *

*Đầu thú thân cá, đuôi rắn không cánh; *

Dầu thú thân cá, đuôi rắn có cánh.

Lục thường sinh sống ở nơi kề sông tựa núi, tiếng kêu của nó trầm thấp, rất giống tiếng trâu kêu. Lục thường ngủ đông vào mùa đông, chỉ ra ngoài hoạt động vào mùa hè, cho nên mọi người xem Lục như là biểu tượng cho sự khởi tử hoàn sinh, sau khi ăn nó có thể trị bệnh u bướu.

Ghi chép có liên quan về Lục trong《Sơn Hải Kinh · Nam Sơn Kinh》: “Để Sơn , nhiều nước, không cỏ cây. Có loài cá, dạng nó như con trâu, sống ở gò đất, đuôi rắn mà có cánh, đuôi nó ở tại dưới lườn sông, tiếng kêu như con trâu ‘lưu’ (không biết loại trâu gì), tên nó là Lục, chết đi rồi sống lại, ăn vào thì không bị bệnh u bướu.”